Een ervaringsverhaal uit Servië

Drie jaar geleden ging ik voor het eerst op werkvakantie. Met de jeugdvereniging zochten wij een diaconale reis en de visie van deze reis sloot het beste aan bij onze ideeën. Na succesvolle acties was het zover: we gingen op pad! Eigenlijk wisten we helemaal niet wat we moesten verwachten en was het allemaal nieuw. We reisden eerst af naar een dorpje, Jamena, waar een jaar eerder alles overstroomd was. We verbleven daar in tenten en een huisje en hielpen drie dagen met klussen. Maar we bezochten ook mensen waar we ontzettend gastvrij werden ontvangen. We kregen bij de één een glaasje van de duurste drank die ze hadden staan en bij de ander werd een heel varken voor ons gegrild. En natuurlijk sprongen we nog even in de rivier om af te koelen, want het was toch wel zeker tussen de 35 en 40 graden.

Na die drie dagen brachten we de rest van de tijd door in Feketic, Kucura en Vrbas. In deze dagen bezochten we de Romagemeenschappen. We brachten hier kleding rond die we eerder gesorteerd hadden, voedselpakketten en schoolpakketjes voor kinderen. Ook hadden we kerkdiensten en speelden we met de kinderen in de gemeenschappen. Ik vond het bijzonder, omdat we een kijkje binnen kregen bij de gemeenschappen en het verhaal hoorden. Zo was er een meisje die even oud was als ik. Ik ging naar het tweede jaar van mijn hbo-opleiding; zij was uitgehuwd en werd meerdere malen per dag ingezet om te werken als prostitueé. Het meisje keek zo leeg uit haar ogen en gekwetst. Als groep waren we hier stil van, het voelde vooral zo oneerlijk. Ook ontmoetten we een jongen van 14, die alle intelligentie in huis had om te studeren. Hij woonde alleen met een gezin van negen in een huisje van 20 m2 en er misten allerlei benodigdheden. Zijn talent kan niet groeien, zoals dat hier in Nederland misschien wel zou kunnen.

Naast bedroefde momenten hebben we ook veel kunnen lachen met de kinderen en jongeren. Vooral het watergevecht bleek keer op keer succesvol. Maar ook met ds. Aleksandar en Mirko, de pastoraal medewerker, hebben we leuke momenten gehad en goede gesprekken kunnen voeren.

Toen ik mijn laatste schooljaar de vraag kreeg: ‘Bij wat voor organisatie wil je je afstudeeronderzoek doen?’ hoefde ik eigenlijk niet lang na te denken. Ik wilde mijn scriptie schrijven over voortijdig schoolverlaten onder Romakinderen. Want ik was de jongeren die we ontmoet hadden nog niet vergeten. Stuk voor stuk schuilden er talenten die niet helemaal konden ontplooien. Mijn onderzoek ging over waar het dan precies verkeerd gaat. Ik ging hiervoor zes weken naar Servië. Natuurlijk wist ik dat er ingewikkelde situaties waren, maar achteraf bleek het probleem ontzettend complex. Roma hebben bijvoorbeeld slechte toegang op de arbeidsmarkt door discriminatie, dus investeren in een studie lijkt nutteloos. Ander voorbeeld is dat Romameisjes vaak vroeg trouwen en jong moeder zijn. Eén van de professionals antwoordde dan ook op de vraag waarom Roma voortijdig school verlaten: ‘I don’t know if they make the decision or if life makes the decision.’

Naar aanleiding van mijn ervaringen in Servië, hieronder nog een aantal tips:

1. De planning verandert vaak dag bij dag en soms zelfs in een uur. Stel je daarom nergens op in en laat het ook beetje over je heen komen! In Nederland zijn we iets anders gewend, maar nu dompel je je even onder in een andere cultuur waar je te gast bent!
2. Vraag veel aan de lokale contactpersoon. Vaak vinden ze het leuk om te vertellen over de cultuur, hoe dingen gaan in het land waar je bent en hoe de situaties zijn. Voor jezelf is dit harstikke leerzaam en op deze manier snap je soms beter waarom de dingen gaan zoals ze gaan.
3. Mocht je naar Servië gaan; Cevapi is lekker! Eigenlijk vond ik de hele menukaart lekker, vooral voor vleesliefhebbers komt het helemaal goed.

Door: Lotte de Voogd van der Straaten